Lucy

Edouard Vuillard (1868-1940) Madame Hessel en robe rouge lisant

De dame in de rode jurk is Lucy Hessel, de vrouw van Jos Hessel, kunsthandelaar in Parijs en partner in de galerie Bernheim-Jeune. De maker van het schilderij is Vuillard.

Édouard Vuillard wordt geboren in 1868 in een klein dorpje in Bourgondië en verhuist met zijn familie in 1877 naar Parijs. Hij besluit, in tegenstelling tot de familietraditie niet te kiezen voor een militaire carrière maar gaat naar de kunstacademie.
Hij sluit zich aan bij Les Nabis, een groep dissidente jonge kunstenaars die wel tot de postimpressionisten gerekend worden met veel nadruk op kleur en emotie.
De kern van de groep wordt gevormd door Pierre Bonnard, Maurice Denis, Ker-Xavier Roussel en Felix Vallotton en Édouard Vuillard,

Van links naar rechts: Ker-Xavier Roussel, Édouard Vuillard, Romain Coolus en Félix Vallotton in 1899

Enkele schilderijen van Vuillard uit die tijd laten inderdaad een overdaad aan kleur zien.

L'elegante, 1891

Landschap

Ook voor de zelfportretten worden felle kleuren gekozen die afwijken van de werkelijkheid.

Selfportrait with cane and strawhat, 1891

Zelfportret, 1891

Het gebruik van felle kleuren is van korte duur want enige tijd later worden onderstaande zelfportretten geschilderd.




Het volgende zelfportret lijkt rechtstreeks van een foto te zijn geschilderd.













In 1897 koopt Vuillard een Kodak Brownie. Een aantal van zijn foto’s zijn nog bewaard gebleven, waaruit blijkt dat hij de foto’s ook gebruikte als geheugensteuntje voor zijn schilderijen.

Edouard Vuillard, 1899

De moeder van Vuillard gefotografeerd door hemzelf

Zo rond 1900 krijgt het werk van Vuillard steeds meer waardering en hij in contact met kunsthandelaar en galeriehouder Jos Hessel. Hij raakt dik bevriend en sluit een contract om voortaan zijn schilderijen via hem te verkopen. De vriendschap met het echtpaar Hessel zal de rest van zijn leven duren.

Lucie Hessel wordt zijn belangrijkste model. Édouard komt bijna dagelijks over de vloer bij haar en haar man, blijft vaak eten en gaat zelfs meerdere malen met hen op vakantie naar hun vakantiehuizen.
Édouard is zelf niet getrouwd, woont bij zijn moeder en blijft daar wonen tot aan haar dood in 1928. Hij is een stille introverte man maar door de familie Hessel komt Vuillard in contact met de rijke Parijse families waardoor hij niet om werk verlegen zit.

TristanBernard, Louise Hessel ,Vuillard and Lucy Hessel, 1905

Lucy is voor Édouard veel meer dan de vrouw van zijn galeriehouder. Hij heeft haar tientallen malen geschilderd tijdens allerlei huiselijke, soms intieme situaties, zelfs als zij nog in bed ligt en de manicure langskomt.

Madame Hessel and her manicurist, 1906

Om een indruk te krijgen van hoe geliefd Lucy Hessel was bij Édouard Vuillard een selectie van zijn schilderijen van haar.

The path (Lucy Hessel with her dog)

Madame Lucy Hessel at her dressmaker's table, 1908

Madame Hessel in her salon, 1910

Madame Hessel at her sewing table, 1917

Portrait of Madame Hessel, 1905

Madame Hessel with a shawl

Madame hessel wearing a hat decorated with flowers, ca.1905

Lucy Hessel

Lucy Hessel au chapeau mousquetaire, 1907

Lucy Hessel au ruban de velours noir

Portrait of Madame Hessel

Madame Hessel at Vaucresson, 1920

Le matin au jardin du Clos Cézanne (Jos et Lucy Hessel), 1923

De invloed van Lucy en Jos Hessel op de carrière van Vuillard is onmiskenbaar. Hun invloedrijke omgeving heeft hem meegetrokken en hem mede gemaakt tot de beroemde kunstenaar die hij geworden is.
Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog komt aan dit succesvolle leven een einde. De zieke Édouard Vuillard ontvlucht, na de overwinning van de Duitsland, Parijs en overlijdt enkele weken later op 21 juni 1940 in La Baule.

Alle lezen-schilderijen van Vuillard vind je op mijn blog Reading and Art.

Nel

Rik Wouters (1882-1916), Lezende vrouw

Nel is de grote liefde van Rik Wouters, de Belgische kunstschilder en beeldhouwer. Rik werd geboren in Mechelen op 21 augustus 1882 als Hendrik Emil Wouters. Als hij zes jaar is, sterft zijn moeder. Op twaalfjarige leeftijd gaat hij als houtsnijder bij zijn vader in het meubelatelier werken.

Zelfportret van de jonge Rik Wouters

Hij volgt de plaatselijke academie en uit zich in eerste instantie vooral als beeldhouwer, pas later pakt hij het schilderen op.
Als Rik 17 wordt, gaat hij naar de Brusselse academie en vindt op een feest zijn liefde en model voor het leven: Nel, geboren als Hélène Philomène Lionardine Duerinckx. Zij is zestien en vier jaar jonger dan Rik op het moment dat zij hem leert kennen.

De rood-wit gestreepte jurk waarin Nel zit te lezen heeft wel wat weg van een badjas en keert terug op een ander schilderij, waar Nel tussen rode gordijnen staat. De felle kleuren maken dat Rik tot het Brabantse Fauvisme gerekend wordt.
In het archief van Bibliotheek & Museum van de Literatuur van de Franse gemeenschap in België vond ik nog een aantal aardige foto’s van Nel en Rik. Zelfs één waarop Nel in de gestreepte jurk staat afgebeeld.



In 1905 trouwt het jonge stel en betrekt een klein huisje in Watermaal. Het kunstenaarsleven is geen vetpot. Rik beeldt dit uit met een beeld van Nel getiteld: Huiselijke zorgen (zie links). Rik verkoopt weinig of geen van de beelden en schilderijen die hij maakt. Hij voert daarom werk van anderen uit: voor een porseleinfabrikant, voor de stijlmeubel-makerij van zijn vader, voor andere beeldhouwers en hij boetseert tegen zijn zin portretten. Op een gegeven moment trekken ze uit armoe maar bij de vader van Rik in. Dat bevalt niet goed en zij huren dan weer een eenvoudige woning voor een paar franken per maand.



Het gaat wat beter als Rik een staatsprijs wint waardoor hij weer enkele jaren de huur kan betalen.
Later ontfermt een galeriehouder, Georges Giroux, zich over hem. Sindsdien is hij in ieder geval verzekert van een vast inkomen. Het is de meest productieve periode van Rik waarin Nel veelvuldig geschilderd en ook gebeeldhouwd wordt.





Zittende vrouw bij het venster





Contemplatie, 1911

Misschien is het ook wel de meest gelukkige tijd voor Rik en Nel, waarin het leven zorgeloos geleefd kon worden. In ieder geval straalt het plezier af van het beeld ‘Zot geweld’ of 'De dwaze maagd' van een uitgelaten Nel.

De dwaze maagd, 1912

De dwaze maagd (detail)

Dankzij de foto’s die bewaard zijn gebleven, zien we dat Rik zijn vrouw Nel natuurgetrouw schilderde en beeldhouwde.






Rik met een bezoeker voor één van zijn schilderijen

Rik en Nel Wouters

In 1914 breekt de Eerste Wereldoorlog uit en wordt Rik opgeroepen als reservist. Bij gevechten rond Antwerpen wordt hij en zijn compagnie gevangen genomen. En aangezien zij op dat moment op Nederlands grondgebied waren komen ze in een krijgsgevangenenkamp in Zeist terecht. Hij is depressief en heeft last van onophoudelijke hoofdpijn. Met hulp van vrienden komt hij vrij en betrekken Nel en Rik een appartement in Amsterdam.
In 1915 blijkt dat de hoofdpijn veroorzaakt wordt door kanker aan de bovenkaak, achter het oog. De intensieve röntgen- en radiumbestraling bieden echter geen soelaas.
Wel heeft hij nog een expositie in Amsterdam en toont daar het onderstaande schilderij waarbij hij zichzelf heeft afgebeeld met een zwart oogverband.


Nel schrijft:

“Zijn stem klinkt hol en het is pijnlijk hem te zien eten. Hij kan alleen vloeibare dingen naar binnen krijgen, en dan nog slechts, zoals zijn dagelijks verband, door de opening van zijn gebroken kaakbeen. Dit verband achter in zijn mond stinkt en dat vloeibare voedsel doet hem walgen. Het vooruitzicht van de lange slapeloze nachten, in een wanhopige strijd tegen de pijn, maakt hem radeloos. Hij kan niet blijven liggen, wandelt in een kring rond als een gek.”

Nog geen 34 jaar oud, sterft Rik Wouters een pijnlijke dood.

Rik Wouters, zelfportret

Nel blijft nog enkele jaren in Amsterdam wonen, gaat dan terug naar België en hertrouwt een arts en beheert voortaan de artistieke nalatenschap van Rik Wouters

Nel Wouters op latere leeftijd bij De dwaze maagd

Vijf jaar na Nels terugkeer wordt Riks stoffelijk overschot bijgezet op het kerkhof van Watermaal-Bosvoorde, dicht bij zijn huis. In de tuinmur van hun huis liet Nel de steen van Riks graf in Amsterdam inmetselen als herinnering.
Nel overlijdt in 1971, 85 jaar oud.
De overige schilderijen van Rik Wouters waarop Nel lezend is afgebeeld vind je op mijn blog reading and art.