Marie van Jan

Johannes (Jan) Zoetelief Tromp (1872-1947) Lezen en spelen op het strand (ca. 1913)

Evenals Marie uit de vorige aflevering is deze Marie Blommers afgebeeld in een ligstoel, niet in de tuin, maar op het strand van Katwijk met twee van haar kinderen.
Marie is de dochter van Bernard Blommers, één van de jongere schilders uit de Haagse School.
De maker van het schilderij is haar man, Jan Zoetelief Tromp.
Jan wordt geboren in 1872 als Jan Tromp in Jakarta, toenmalig Nederlands Indië. Hij stamt uit een oud Fries geslacht van rechtsgeleerden en ambtenaren. Zijn vader, Solco Walle was daar bestuursambtenaar. Zijn moeder, Gertrude Henriëtte Zoetelief was geboren in Yogyakarta.
Zijn ouders dachten dat Jan een lastig en ongehoorzaam kind was, dat slecht luisterde, totdat zijn grootmoeder van moeders-kant, Grootje-Zoet genaamd, ontdekte dat hij doofstom was.

Zijn grootmoeder blijkt een bijzonder mens. Zij verkoopt haar huis en inboedel, als Jan drie jaar is en vertrekt met hem naar Europa op zoek naar specialisten die Jan kunnen helpen. Na bezoek aan diverse artsen in verschillende landen belandt Jan in het Instituut voor Doofstommen te Rotterdam. Daar leert hij liplezen en praten voor zover dat in zijn vermogen ligt. Uit dankbaarheid voor wat zijn grootmoeder voor hem gedaan heeft, laat Jan zich later Zoetelief Tromp noemen.
Na de lagere school periode gaan zij weer terug naar Indië. Hij krijgt les van een gouvernante en zij ontdekt dat Jan een talent heeft voor tekenen. Jan vertrekt op zijn 15e weer naar Nederland en volgt de Kunstacademie in Den Haag. Hij rondt zijn studie af aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Amsterdam en keert terug naar Den Haag, waar hij wordt opgenomen in de kring van bekende kunstschilders. Zo komt hij thuis bij Bernard Blommers waar hij Marie ontmoet. Zij trouwen in 1899. Eén van de getuigen is Hendrik Willem Mesdag. Jan en Marie krijgen zeven kinderen.

Zelfportret uit 1901

De schilderijen van Jan worden snel bekend en goed verkocht, zodat zij een groot huis in Blaricum, waar veel kunstenaars wonen, kunnen laten bouwen.

Huis van Jan en Marie te Blaricum

Zomers betrekken zij een huis aan de boulevard van Katwijk.
Jan is productief en schildert heel vaak zijn kinderen lezend of spelend op het strand …






… of in de tuin.




Jan en Marie zijn gelukkig en Marie wordt door hem nog vaak geportretteerd.







Na de Eerste Wereldoorlog is deze onbezorgde periode voorbij. De vraag neemt af, het gaat slechter in de kunsthandel. Het huis in Blaricum moet worden verkocht en Jan met zijn gezin vestigt zich in Katwijk.
Eind jaren twintig na de beurskrach gaat de economische situatie nog verder achteruit. Jan wijkt uit naar Frankrijk en vestigt zich in Breteuil-sur-Iton, zo’n honderd kilometer ten westen van Parijs, waar één van zijn zonen al een kippenfokkerij is begonnen.
De gouden tijden van voor de Eerste Wereldoorlog komen niet meer terug. Tijdens W.O.II verblijven vrijwel alle kinderen in Nederland. Het contact is moeizaam en minimaal. Een jaar na de oorlog overlijdt Marie, bijna 70 jaar oud.

Marie geschilderd na haar overlijden aan de hand van haar laatste foto

Jan overlijdt een jaar later, bijna 75 jaar, in het Franse dorpje Breteuil-sur-Iton.
Zo eindigt het leven van de doofstomme schilder wat troosteloos, de schilder die zo bekend werd door zijn gemoedelijke tafereeltjes vol levenslust en optimisme.


Jan schilderde overigens niet alleen maar zijn vrouw en kinderen maar ook veel kustvissers en prachtige bloemstillevens.