Misia

Henri de Toulouse-Lautrec (1864-1901) Madame Misia Natanson, 1897

Misia is een Pools verkleinwoord voor Maria.
Het schilderij met de lezende Misia in een tuin in Villeneuve is van Henri de Toulouse-Lautrec en is één van de vele portretten die door Franse schilders van haar gemaakt zijn.

Misia is geboren op 30 maart 1872 in St. Petersburg als Maria Zofia Olga Zenajda Godebska. Haar vader was Cyprien Godebski (foto links), een bekende Poolse beeldhouwer, die vanaf 1870 leraar aan de kunstacademie was in St. Petersburg.
Haar moeder was Sophie Servais, de dochter van de wereldberoemde Belgische cellist Adrien-Francois Servais (foto rechts), kortom Misia is een vrouw met een artistieke achtergrond.
Als jong meisje valt Misia zelf ook al op door haar muzikale talent. Zij wordt later inderdaad pianiste, maar zal vooral bekend worden door de artistieke salon in Parijs waar rond 1900 vele kunstenaars en componisten kind aan huis zijn.

Theodore Robinson (1825-1896) Misia au piano

Henri de Toulouse-Lautrec (1864-1901) Misia at the grand piano

Pierre Bonnard (1867-1947) Misia at the piano

Een kind met veel talent in een talentvolle familie. Dat lijkt een rooskleurige toekomst te worden. De start is echter slecht. Moeder Sophie sterft in het kraambed. Vader heeft geen tijd om Misia groot te brengen en brengt haar naar familieleden in Brussel, waar ook haar grootouders van moeders kant wonen.

In haar tienerjaren voegt Misia zich weer bij haar vader, die op dat moment in Parijs woont.
Zij krijgt pianoles van Gabriel Fauré (foto rechts), één van de belangrijkste Franse componisten uit die tijd. Via hem leert zij ook zijn collega’s Claude Debussy en Maurice Ravel kennen.



Op 21-jarige leeftijd trouwt Misia met Thaddeus Natanson (links afgebeeld door Félix Vallotton), een Poolse geëmigreerde politicus en journalist. Thaddeus richt samen met zijn broer Alexander het literair- en kunsttijdschrift La Revue Blanche op.
Misia zal als model verscheidene malen op de omslag pronken.



Het tijdschrift La Revue Blanche met Misia op de omslag; geschilderd door Toulouse-Lautrec

Rond 1903 begint Misia de Salon voor artistiek Parijs, waarmee zij haar netwerk in snel tempo uitbreidt. Naast genoemde componisten behoren ook de kunstenaars Pierre-Auguste Renoir, Édourd Vuillard, Félix Vallotton, Pierre Bonnard en Henri de Toulouse-Lautrec tot haar intieme vriendenkring. Coco Chanel was jarenlang een dikke vriendin van haar.
In de jaren die volgen staan de kunstenaars in de rij om haar als model te mogen afbeelden.

Henri de Toulouse-Lautrec (1864-1901) Misia Natanson, 1895

Henri de Toulouse-Lautrec (1864-1901), Misia Natanson, 1897

Édouard Vuillard (1868-1940) Misia Natanson, 1897

Félix Vallotton (1865-1925) Misia à son bureau, 1897

Félix Vallotton (1865-1925) Misia at her dressing table, 1898

Pierre-Auguste Renoir (1841-1919)Misia Sert, 1904

Pierre-Auguste Renoir (1841-1919)Misia Sert, 1904

Pierre-Auguste Renoir (1841-1919)Misia, 1907

Pierre Bonnard (1867-1947) Misia with a pink corsage, 1908

Pierre Bonnard (1867-1947) Misia, 1908

Pierre Bonnard (1867-1947) Woman with blue hat (Misia), 1908

Niet alleen werd Misia Natanson regelmatig op schilderijen afgebeeld, maar er zijn ook nog aardig wat foto’s van haar bewaard gebleven.











Uit de foto's waarop zij samen met enkele Franse schilders staat, blijkt Misia een flinke vrouw geweest te zijn.

Misia met de schilder Édouard Vuillard

Misia met Henri de Toulouse-Lautrec

Henri de Toulouse-Lautrec was wel een hele kleine man van nog geen 1,5 meter doordat in zijn adellijke voorgeslacht veelvuldig binnen de familie gehuwd werd

Misia Natanson is in het begin van de 20e eeuw de spil waar artistiek Parijs om draait. Zo goed als het gaat met de Salon van haar, zo slecht gaat het met de zaken van haar man Thaddeus in het begin van de 20e eeuw. In 1903 wordt het tijdschrift La Revue Blanche gered van een faillissement door schatrijke krantenmagnaat Alfred Edwards, min of meer in ruil voor zijn vrouw Misia.

Misia en Alfred (foto links) wonen vervolgens enkele jaren samen en trouwen in 1905.
Het huwelijk, zoals alle huwelijken van Alfred (in totaal 6!), duurt niet lang. In 1909 trouwt hij alweer met zijn vijfde vrouw, de actrice Ginette Lantelme, die enkele jaren op mysterieuze wijze verdrinkt tijdens een riviercruise op de Rijn.
Misia zit na het vertrek van Alfred echter niet bij de pakken neer. Zij ziet tenslotte in haar Salon talloze aantrekkelijke mannen voorbijkomen.
In de jaren twintig wordt Misia verliefd en trouwt met de beroemde Spaanse beeldhouwer en maker van muurschilderingen José Maria Sert (foto rechts), die goed bevriend is met Salvador Dali.
Helaas voor Misia valt José enkele jaren later voor de mooie jonge beeldhouwster Isabelle Roussadana Mdivani, afkomstig uit een Russisch-Georgische adellijke familie.
Rijke zakenmannen en relaties in adellijke kringen waren blijkbaar eerder regel dan uitzondering als je het levensverhaal van Misia onderzoekt.
De tijd dat Misia de ‘koningin van Parijs’ werd genoemd is na haar derde scheiding definitief voorbij. Hoewel zij nog steeds temidden van haar kunstvrienden woont, is de Salon niet langer hét middelpunt van kunstzinnig Parijs.
We kunnen, gezien het levensverhaal van Misia, wel het romantische beeld van kunstenaars die in armoe leven, overboord zetten, in ieder geval wat betreft de kunstenaarskring in Parijs aan het begin van de vorige eeuw. Het was een kring van rijke tot zeer rijke families waar geld in overvloed was.

Op 15 oktober 1950 sterft Misia Godebska, ongehuwd. Zij wordt begraven in Samoreau ten zuiden van Parijs, in het eenvoudige graf waar haar zus Marie Anne een jaar daarvoor begraven is. Behalve haar eigen naam wordt ook nog de naam van haar laatste man op de grafsteen vermeld. Dat geeft wel aan dat Misia, ondanks zijn vertrek, veel van hem gehouden moet hebben.