Elizabeth

Stephen Arthur Gjertson(1949-...) Reading (2002)

Elizabeth is de jongste dochter van Stephen Arthur Gjertson, een Amerikaanse kunstenaar. Het gezin Gjertson is een keurig conservatief middleclass gezin. Op een genealogie site vond ik aardige foto’s die een mooi beeld geven van dit gezin.

Trouwfoto van Steve en Patricia Gjertson, 1975

Het gezin Gjertson, 1991

Het gezin Gjertson, 2007

De gezinnen van drie kunstenaars, Stephen Gjertson, KirkRichards en Steve Armes, 2010

De laatste foto is genomen bij de tentoonstelling in 2010 van Stephen met twee andere Amerikaanse realistische schilders, Kirk Richards en Steve Armes. Het gezin Gjertson staat links op de foto.

De schilderijen van Steve Gjertson lijken soms gemaakt in de vijftiger jaren terwijl de meesten toch echt in de jaren tachtig en negentig geschilderd zijn. Wellicht komt dit ook door de stijl, in de Verenigde Staten het Classic Realism genoemd.

Steve Gjertson is geboren in Minneapolis als oudste zoon van Arthur en Betty Gjertson.
Na de universiteitsopleiding in Minnesota volgt hij een kunstopleiding aan Atelier Lack. Hij raakt al snel onder de indruk van de 19e eeuwse schilderkunst. Na het zien van werken van Henri Fantin-Latour zal hij vele stillevens met bloemen maken. Daarnaast maakt hij ook landschappen, bijbelse scenes en portretten. Zijn gezinsleven staan daarvoor regelmatig model.

De stoel waarin dochter Elizabeth zit, is al eerder door Stephen geschilderd maar toen nog met de oorspronkelijke bekleding. In onderstaand schilderij zit de oudste zoon Philip in een cowboy pak een dik boek te lezen. Het zal wel plaatjes kijken geweest zijn, gezien zijn leeftijd.

Heroes of the West, 1988

In het kader van de Nationale Voorleesdagen passen onderstaande schilderijen prima als voorbeeld van een modelgezin waar vader en oudste zus voorlezen en de kinderen ademloos luisteren.

Storytime, 1994

Bedtime Story, 1994

Het oudste schilderij van Gjertson met betrekking tot lezen is uit 1978 van Roxanne, een balletdanseres, geportretteerd in haar toneeloutfit, maar met een boek van Stephen in haar handen gedrukt. "Hoe weet je dat nou", zal je je misschien afvragen? Dat staat keurig vermeld op de website van Stephen Gjertson. Er staat zelfs vermeld welk boek hij daarvoor uit zijn boekenkast gepakt heeft.

Roxanne, 1978

Het laatste lezen-schilderij is van vorig jaar waar kinderen van een ander gezin zijn afgebeeld, alle drie met een boek en op de achtergrond een boekenkast met klassiek vormgegeven boeken.

A Passion for Books, 2010

Het hoeft je smaak niet te zijn, maar duidelijk is wel dat Stephen een vakman is. Dit komt zeker ook tot uiting in zijn bloemstillevens. Zijn composities worden na verloop van jaren steeds complexer. Ik hou van eenvoud, dus de oudere schilderijen vind ik het mooist. Sommige schilderijen, zoals Tea Time, doen mij denken aan de verjaardagskaarten van vroeger die bij ons op de mat vielen.

Cornflowers in a Glass, 1976

Daisies, Phlox, Grapes and Cherries, 1978

Carnations in a Tobacco Leaf Vase, 1979

Tea Time, 1984

Azaleas in an Oriental Planter, 1984

Homage to Fantin, 1993

Wil je nog meer zien, kijk dan op de website van de kunstenaar

Tata

Zinaida Serebriakova (1884-1967) Reading girl

Het meisje op het schilderij heet Tata, voluit Tatiana Serebriakova, de dochter van Zinaida Serebriakova, de maker van deze pasteltekening.
Tata heeft nog twee oudere broertjes Alexandre en Yevgeny (zie onderstaand schilderij).

Alexandre, Yevgeny en Tata

Na Tata wordt nog een meisje geboren. Zij wordt Ekaterina genoemd, Katja in het dagelijks leven.
Hier een zelfportret van Zinaida Serebriakova met haar twee dochters. Gezien het kapsel en blauwgestreepte shirtje heb ik de conclusie getrokken dat het lezende meisje Tata moest zijn, hoewel de beschrijving van de titel alleen van Reading girl spreekt.

Zelfportret met Katja en Tata

De kunstenares Zinaida Lanceray, haar eigen naam, is geboren in een dorp in de buurt van Kharkov in Rusland, dat nu in het huidige Oekraïne ligt, maar haar grootouders kwamen uit Frankrijk. Zinaida komt uit een artistieke familie. Haar grootvader was een bekend architect, haar oom, Alexander Benois, een beroemd schilder, haar vader, Yevgeny Nikolayevich Lanceray, een welbekend beeldhouwer en haar moeder, een zus van de schilder Benois, kon heel goed tekenen. En of het nog niet genoeg is, een broer van Zinaida ook schilder geworden en haar andere broer architect.
Je moest in haar familie wel van goeden huize komen wilde je niet iets creatiefs gaan doen.
Alleen haar man en neef Boris Serebriakov was ingenieur bij de spoorwegen.
Het is vanzelfsprekend dat Zinaida naar de kunstacademie gaat waar zij les krijgt van de bekende Ilja Repin, wiens werken een eind 2001 in het Groninger museum tentoongesteld werden. Zinaida breekt door in 1909 met haar zelfportret waarbij ze haar haar voor de spiegel kamt. Er zullen nog vele zelfportretten volgen.

Zelfportret

Tot de Russische revolutie in 1917 hebben Zinaïda en Boris een gelukkig leven op het platteland in Rusland. Na enig speurwerk kwam ik zowaar op een Chinese site van mr. Zeng Pu enkele foto’s tegen die in de jaren voor de eerste wereldoorlog genomen zijn van dit gezin.






Tijdens de Russische revolutie sloeg het noodlot toe bij deze welgestelde familie. Bij gevechten brandde hun landgoed af waarbij vele tekeningen en schilderijen verloren zijn gegaaan. Tot overmaat van ramp overlijdt Boris twee jaar later in een bolsjewistische gevangenis aan de tyfus. De wereld van Zinaida stort als een kaartenhuis in elkaar.
Zinaida heeft deze situatie ook letterlijk weergegeven in het schilderij House of cards waarin haar vier kinderen met ernstige gezichten een kaartenhuis bouwen.

Yevgeny, Katja, Alexandre en Tata Serebriakova

Het gezin verhuist naar een appartement van haar grootvader in het huidige St.Petersburg. Tata gaat daar naar de ballet academie.

Tata Serebriakova

In 1924 gaat Zinaida voor een opdracht naar Parijs en probeert van daaruit ook haar kinderen over te laten komen. Dat lukt slechts gedeeltelijk. Alexander en Katja komen naar Frankrijk. Tata en Yevgeny blijven achter. Zinaida ziet Tatiana pas weer in 1960, ook Tata werkt dan als kunstenaar en schildert o.a. decorstukken voor het Art Theatre in Moskou.
Zinaida blijft de rest van haar leven in Parijs wonen, maar maakt ook grote reizen naar Marokko, waar ook nog een aantal prachtige portretten van bewaard zijn gebleven. Het duurt heel lang voordat zij erkenning krijgt vanuit haar vaderland. Begin jaren zestig krijgt zij eindelijk een grote tentoonstelling in Moskou.
Op 19 september 1967 overlijdt Zinaida op een leeftijd van 82 jaar en wordt begraven op de Russich-orthodoxe begraafplaats Sainte-Geneviève-des-Bois in Parijs.

Zinaida Serebriakova enkele jaren voor haar overlijden


De werken van Zinaida hangen in belangrijke musea in Frankrijk en Rusland. Zij heeft nooit abstract geschilderd zoals haar tijdgenoten Mondriaan, Malevich en Kandinsky. Haar onderwerpen waren voornamelijk (zelf)portretten, naakten en landschappen. Ook maakte ze een aantal balletschilderijen in de tijd dat haar dochter Tata op balletles zat. Geen lezende mensen, het schilderij met een lezende Tata is de enige dat ik ontdekt heb.

Een keuze uit haar zelfportretten:






Zinaïda schilderde vele naakten. Onderstaand kunstwerk met een Marokkaans model vond ik het mooist.


Voor wie nog meer wil kunstwerken van Zinaida wil zien, moet naar onderstaand filmpje kijken. De beelden worden begeleid door een stem die een Russisch gedicht voorleest. Ik versta er niets van, maar het klinkt mooi bij de werken van Zinaida, de Russische kunstenares.

Lovely Léontine

Pierre Auguste Renoir (1841-1919) Léontine lisant (1909)

Léontine is de lezende jonge vrouw op dit prachtige schilderij van Renoir.
Zij is de huishoudelijke hulp en (kinder)verzorgster die bij Renoir thuis kwam kort na de geboorte van zijn jongste zoon Claude (roepnaam Coco) in 1900. En zoals haar voorgangster Gabrielle Renard, stond ook zij model voor Renoir, die vele portretten en naakten heeft geschilderd van mooie vrouwen. Renoir was in zijn laatste periode dol op de kleur rood. De kleur spat van het doek, samen met de oranje achtergrond lijkt alles wel in vuur en vlam te staan.

Of dit voor Renoir zelf ook gold op het moment dat hij Léontine schilderde weet ik niet, maar hij zal er wellicht naar verlangd hebben. Met Pierre Auguste Renoir ging het in 1909 al langere tijd slecht.
Hij leed al vele jaren aan reumatoide artritis, een vorm van reuma die hem langzaam maar zeker misvormde en verlamde. Zijn slechte gezondheid zie je terug op zijn zelfportret uit 1910 (foto rechts). Hij is echter blijven schilderen tot zijn dood in 1919.

Toen hij niet meer kon lopen werd hij op een draagstoel door vrienden naar buiten gedragen en toen zijn vingers zo vergroeid waren dat hij geen penseel meer kon vasthouden, werden deze aan zijn pols gebonden.








Zijn leven was zo mooi en voorspoedig begonnen. In zijn jonge jaren ontmoet hij in Parijs bij de studio van Gleyre kunstenaars, die later, net als hij, stuk voor stuk wereldberoemd zijn geworden zoals Claude Monet, Alfred Sisley en Frederic Bazille. Zij worden vrienden en portretteren elkaar af en toe als geen modellen in de buurt zijn. Samen met Monet woont Renoir enige tijd bij Bazille in huis.
Later maakt Renoir ook kennis met Camille Pissarro en Paul Cézanne.

Madame Renoir, Aline Charigot

Hij trouwt, als hij bijna vijftig is met de dertien jaar jongere Aline Charigot, die ook vaak voor hem model zal staan. Met de liefde van leven krijgt hij drie zonen, Pierre, Jean en Claude.

Als je naar de portretten kijkt van de kinderen met hun lange haren met strikken, ontkom je niet aan de gedachte dat Renoir misschien wel heel graag ook meisjes gehad had willen hebben (foto links Jean, daaronder Claude, rechts Pierre)














Een tweede lezen- schilderij van Renoir met Léontine en de jongste zoon Claude was in het bezit van Greta Garbo en hing in haar bibliotheek, een rood schilderij in een rode biblotheek. Greta heette bij haar geboorte overigens geen Garbo maar Gustafsson.

De bibliotheek in het huis van Greta Garbo

Wellicht vanwege zijn slechte gezondheid koopt Renoir in 1906 het huis les Colettes aan de zuidkust van Frankrijk, maar hij verblijft ook nog regelmatig in hun andere huis in Parijs.

Les Collettes in Cagnes-sur-mer

Niet alleen Renoir zelf maar ook zijn kinderen hebben geen geluk met hun gezondheid. In WO I raakt Pierre ernstig gewond aan zijn rechterarm die blijvend verlamd raakt en Jean raakt gewond aan zijn dijbeen waardoor hij blijvend mank loopt.
Ondanks zijn jarenlange reuma overlijdt zijn vrouw Aline eerder dan haar man. Zij overlijdt in 1915 op 61-jarige leeftijd. Vier jaar later overlijdt ook Pierre-Auguste Renoir (78) en wordt bij zijn vrouw in haar geboorteplaats Essoyes begraven.

Renoir achter zijn ezel, een jaar voor zijn overlijden

Als er één kunstenaar heeft bijgedragen aan de enorme hoeveelheid schilderijen die er zijn met lezende mensen als onderwerp, dan is Renoir het wel. Ik heb er nog zo’n vijftig gevonden.



















































Einde van waarschijnlijk de langste reeks lezen-in-de-kunst schilderijen van één en dezelfde kunstenaar.