Tata

Zinaida Serebriakova (1884-1967) Reading girl

Het meisje op het schilderij heet Tata, voluit Tatiana Serebriakova, de dochter van Zinaida Serebriakova, de maker van deze pasteltekening.
Tata heeft nog twee oudere broertjes Alexandre en Yevgeny (zie onderstaand schilderij).

Alexandre, Yevgeny en Tata

Na Tata wordt nog een meisje geboren. Zij wordt Ekaterina genoemd, Katja in het dagelijks leven.
Hier een zelfportret van Zinaida Serebriakova met haar twee dochters. Gezien het kapsel en blauwgestreepte shirtje heb ik de conclusie getrokken dat het lezende meisje Tata moest zijn, hoewel de beschrijving van de titel alleen van Reading girl spreekt.

Zelfportret met Katja en Tata

De kunstenares Zinaida Lanceray, haar eigen naam, is geboren in een dorp in de buurt van Kharkov in Rusland, dat nu in het huidige Oekraïne ligt, maar haar grootouders kwamen uit Frankrijk. Zinaida komt uit een artistieke familie. Haar grootvader was een bekend architect, haar oom, Alexander Benois, een beroemd schilder, haar vader, Yevgeny Nikolayevich Lanceray, een welbekend beeldhouwer en haar moeder, een zus van de schilder Benois, kon heel goed tekenen. En of het nog niet genoeg is, een broer van Zinaida ook schilder geworden en haar andere broer architect.
Je moest in haar familie wel van goeden huize komen wilde je niet iets creatiefs gaan doen.
Alleen haar man en neef Boris Serebriakov was ingenieur bij de spoorwegen.
Het is vanzelfsprekend dat Zinaida naar de kunstacademie gaat waar zij les krijgt van de bekende Ilja Repin, wiens werken een eind 2001 in het Groninger museum tentoongesteld werden. Zinaida breekt door in 1909 met haar zelfportret waarbij ze haar haar voor de spiegel kamt. Er zullen nog vele zelfportretten volgen.

Zelfportret

Tot de Russische revolutie in 1917 hebben Zinaïda en Boris een gelukkig leven op het platteland in Rusland. Na enig speurwerk kwam ik zowaar op een Chinese site van mr. Zeng Pu enkele foto’s tegen die in de jaren voor de eerste wereldoorlog genomen zijn van dit gezin.






Tijdens de Russische revolutie sloeg het noodlot toe bij deze welgestelde familie. Bij gevechten brandde hun landgoed af waarbij vele tekeningen en schilderijen verloren zijn gegaaan. Tot overmaat van ramp overlijdt Boris twee jaar later in een bolsjewistische gevangenis aan de tyfus. De wereld van Zinaida stort als een kaartenhuis in elkaar.
Zinaida heeft deze situatie ook letterlijk weergegeven in het schilderij House of cards waarin haar vier kinderen met ernstige gezichten een kaartenhuis bouwen.

Yevgeny, Katja, Alexandre en Tata Serebriakova

Het gezin verhuist naar een appartement van haar grootvader in het huidige St.Petersburg. Tata gaat daar naar de ballet academie.

Tata Serebriakova

In 1924 gaat Zinaida voor een opdracht naar Parijs en probeert van daaruit ook haar kinderen over te laten komen. Dat lukt slechts gedeeltelijk. Alexander en Katja komen naar Frankrijk. Tata en Yevgeny blijven achter. Zinaida ziet Tatiana pas weer in 1960, ook Tata werkt dan als kunstenaar en schildert o.a. decorstukken voor het Art Theatre in Moskou.
Zinaida blijft de rest van haar leven in Parijs wonen, maar maakt ook grote reizen naar Marokko, waar ook nog een aantal prachtige portretten van bewaard zijn gebleven. Het duurt heel lang voordat zij erkenning krijgt vanuit haar vaderland. Begin jaren zestig krijgt zij eindelijk een grote tentoonstelling in Moskou.
Op 19 september 1967 overlijdt Zinaida op een leeftijd van 82 jaar en wordt begraven op de Russich-orthodoxe begraafplaats Sainte-Geneviève-des-Bois in Parijs.

Zinaida Serebriakova enkele jaren voor haar overlijden


De werken van Zinaida hangen in belangrijke musea in Frankrijk en Rusland. Zij heeft nooit abstract geschilderd zoals haar tijdgenoten Mondriaan, Malevich en Kandinsky. Haar onderwerpen waren voornamelijk (zelf)portretten, naakten en landschappen. Ook maakte ze een aantal balletschilderijen in de tijd dat haar dochter Tata op balletles zat. Geen lezende mensen, het schilderij met een lezende Tata is de enige dat ik ontdekt heb.

Een keuze uit haar zelfportretten:






Zinaïda schilderde vele naakten. Onderstaand kunstwerk met een Marokkaans model vond ik het mooist.


Voor wie nog meer wil kunstwerken van Zinaida wil zien, moet naar onderstaand filmpje kijken. De beelden worden begeleid door een stem die een Russisch gedicht voorleest. Ik versta er niets van, maar het klinkt mooi bij de werken van Zinaida, de Russische kunstenares.